Eigenlijk heeft iedereen wel eens last van eenzaamheid, of herkent op zijn minst het gevoel eenzaam te zijn. Op zich is het heel gewoon als je je soms even eenzaam voelt. Maar als je je langere tijd eenzaam voelt, wanneer je bijvoorbeeld geen aansluiting hebt bij gelijkgestemden, je vindt het moeilijk om sociale contact te leggen, je bent niet in de gelegenheid om mensen te ontmoeten of je bent onzeker, dan kan dat op den duur schadelijke gevolgen hebben. En het komt vaker voor dan je misschien denkt.
Wist je dat:
– meer dan 40% van de volwassenen in Nederland zich in meer of mindere mate eenzaam voelt, 10% voelt zich zelfs ernstig of zeer ernstig eenzaam.
– sociale eenzaamheid iets meer voorkomt bij mannen en dat vrouwen zich vaker emotioneel eenzaam voelen.
– ruim 60% van de gescheiden mensen, weduwen of weduwnaars zich eenzaam voelt, waarbij bij gescheiden mensen vooral sociale eenzaamheid een rol speelt en bij weduwen en weduwnaars er vooral sprake is van emotionele eenzaamheid.
– van laagopgeleide Nederlanders die ouder zijn dan 19 jaar, 63% zich ernstig of zeer ernstig eenzaam voelt. Bij hoogopgeleiden is dat percentage 36%.
– niet-westerse allochtonen vaker lijden aan (ernstige) eenzaamheid, namelijk 64%, dan westerse allochtonen, van wie 51% te maken heeft met eenzaamheid.
Wat is eenzaamheid?
Eenzaamheid is het gevoel alleen te zijn en het gevoel geïsoleerd te zijn van anderen. Dat lijkt een heel simpel gegeven, maar het wil niet zeggen dat je je alleen eenzaam kunt voelen als je alleen bent. Ook iemand die veel sociale contacten heeft of omringd is door anderen, kan heel erg eenzaam zijn. Het is een gevoel dat je hebt, dat niet per se tastbaar hoeft te zijn om het te voelen. Ook is het niet zo dat iemand die alleen is per definitie eenzaam is, er zijn mensen die het juist prima vinden om alleen te zijn.
Eenzaamheid zegt dus meer over het gevoel van de persoon dan over zijn situatie. Hoe ontstaat eenzaamheid? Wat zijn de gevolgen op lange termijn en wat kun je doen wanneer je met gevoelens van eenzaamheid te maken hebt?
Sociale en emotionele eenzaamheid
Je alleen voelen en geen mensen om je heen hebben is de voor de hand liggende oorzaak van eenzaamheid. Maar vaak gaat het nog dieper en zijn er nog andere factoren die meespelen in een gevoel van eenzaam zijn. Eenzaamheid wordt onderverdeeld in twee soorten; sociale eenzaamheid en emotionele eenzaamheid.
Sociale eenzaamheid kan ontstaan wanneer iemand geen of weinig aansluiting heeft bij anderen en weinig of geen mensen om zich heen heeft die van belang zijn voor zijn of haar dagelijks leven. Als iemand wel mensen om zich heen heeft maar hij of zij voelt geen verbondenheid met anderen, het gemis voelt van een intieme relatie of een relatie met diepgang dan is er sprake van emotionele eenzaamheid.
Omgevingsfactoren
Andere oorzaken van eenzaamheid kunnen gezondheidsproblemen van jezelf of je partner zijn of juist een teveel aan sociale contacten. Wanneer je door je gezondheid niet in staat bent er op uit te gaan of de dagelijkse activiteiten op een goede manier te doen, dan kan dat zowel sociale als emotionele eenzaamheid veroorzaken. Dit komt vooral bij ouderen voor.
Ook gezondheidsproblemen van partners kunnen zorgen voor sociale eenzaamheid. Loyaliteit naar de partner en de zorgplicht voor de ander, maken het voor deze mensen vaak lastiger om er op uit te gaan terwijl ze dat wel graag zouden willen. Waardoor sociale eenzaamheid kan ontstaan.
Hoe vreemd het ook klinkt, een teveel aan sociale contacten kan emotionele eenzaamheid veroorzaken. Het is niet het aantal contacten dat ervoor zorgt dat je een connectie ervaart, maar de kwaliteit van de contacten. Vaak is het beter om vier of vijf goede vrienden te hebben waarmee je een intensieve relatie kunt onderhouden, dan heel veel ‘vrienden’ waar je je aandacht onder moet verdelen. Bovendien heeft onderzoek aangetoond dat de toegevoegde waarde van een contact kleiner wordt, naarmate men meer contacten heeft.
Persoonlijke eigenschappen
Ook persoonlijke eigenschappen kunnen eenzame gevoelens versterken. Je kunt hierbij denken aan o.a. weinig zelfvertrouwen, een gebrek aan sociale vaardigheden, verlegenheid, een angststoornis, depressie of neurotische aandoening. Heb je last van bepaalde eigenschappen die bijdragen aan de eenzaamheid in jouw leven? Vraag hulp aan de professionals en ervaringsdeskundigen die voor je klaarzitten, zij helpen je graag.
De gevolgen
Eenzaamheid kan psychische klachten veroorzaken, het is zelfs zo dat depressiviteit het meest voorkomt bij mensen die (vaak langdurig) eenzaam zijn. Daaruit voortvloeiend kunnen zelfs suïcide gedachten ontstaan. Verder kun je gevoelens van leegte en verdriet, rusteloosheid en zinloosheid ervaren en het gevoel buitengesloten te zijn. Ook kunnen er concentratieproblemen ontstaan.
Naast psychische klachten liggen ook lichamelijke klachten op de loer, wanneer iemand aanhoudend eenzaam is. Zo kan (langdurige) eenzaamheid je immuuncellen aantasten. Immuuncellen stoppen het ontstaan en de verspreiding van tumoren. Ook stress kan een gevolg zijn van eenzaamheid, waardoor er hogere en schadelijke doses van het stresshormoon cortisol in het lichaam zitten. Het is zelfs zo dat uit onderzoek is gebleken dat de eenzaamheid de kans op Alzheimer kan vergroten.
Tips bij eenzaamheid
Het is dus belangrijk om iets te doen tegen eenzaamheid en daar niet te lang mee te wachten.
Een aantal tips tegen eenzaamheid en voor meer sociale betrokkenheid:
1. Zoek vrijwilligerswerk. Zo kun je je nuttig voelen en in contact komen met anderen.
2. Praat er over. En als dat niet met iemand kan, deel dan je gevoel op papier met bijvoorbeeld een dagboek. Dat kan enorm helpen en opluchten en je net dat beetje lucht geven om dingen voorzichtig te gaan ondernemen.
3. Neem contact op met patiënten- of belangenorganisaties om in contact te komen met lotgenoten.
4. Blijf dingen ondernemen ook al staat je hoofd er niet naar, spreek bijvoorbeeld af om de hond van één van je buren op een vast tijdstip of moment in de week uit te laten. Dan ga je er uit en wordt de drempel om andere dingen te ondernemen misschien wat lager.
5. Schenk je aandacht aan iemand die nog eenzamer is dan jij. Zo help je elkaar.
6. Als jongere kun je bij het buurthuis of jongerencentrum wellicht aansluiting vinden, of meld je daar aan als vrijwilliger. Dan maak je deel uit van een team en is het makkelijker om andere jongeren te ontmoeten.
7. Voor ouderen is het vaak mogelijk om in het verzorgingshuis in de buurt koffie te drinken op vaste tijdstippen, waar je anderen kunt ontmoeten.
8. Zoek hulp via je huisarts om je probleem te bespreken. Zo kun je samen met een professional zoeken naar oplossingen en werken aan eventuele achterliggende oorzaken.
9. Maak een wandeling. De beweging, buitenlucht en natuur om je heen zal je goed doen en draagt bij aan het verminderen van stress. Ben je niet in staat om er zelf uit te gaan? Vraag dan iemand om hulp om met je mee te gaan.
10. Als er even niemand is waarmee je een praatje kunt maken om de eenzaamheid te doorbreken of als je vastzit in isolement, bel met de hulplijn.
Blijf dingen ondernemen, ook al vind je dat heel moeilijk. Eenzaamheid gaat niet vanzelf over, daar moet je echt zelf werk van maken. Wij bij Hulplijnonline.nl zitten voor je klaar om te luisteren naar je verhaal. Om je te ondersteunen, een hart onder de riem te steken en te helpen. Je staat er niet alleen voor!
Bron: RIVM, Nationaalkompas.nl, Volksgezondheidenzorg.info, Thuisarts.nl. Cijfers Bron: Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen GGD-en, CBS en RIVM
Heb je behoefte om met iemand hierover te praten? Onze consulenten zitten voor je klaar.
[belfabriek-medewerker id=”9″] [belfabriek-medewerker id=”35″] [belfabriek-medewerker id=”2″] [belfabriek-medewerker id=”5″] [belfabriek-medewerker id=”28″]
[belfabriek-medewerker id=”31″] [belfabriek-medewerker id=”41″] [belfabriek-medewerker id=”33″] [belfabriek-medewerker id=”38″]